Tarım ve Orman Bakanlığınca hazırlanan İşlenmeyen Tarım Topraklarının Ziraî Hedefli Kiraya Verilmesine Ait Yönetmelik, Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmelik, 3 Temmuz 2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Muhafaza ve Arazi Kullanımı Kanununun 8/K unsuru uyarınca, üst üste iki yıl müddetle işlenmeyen tarım yerlerinin Bakanlıkça kiraya verilerek ziraî üretime kazandırılmasına yönelik yöntem ve asılları belirliyor.
KİRALAMAYA UYGUN YERLER
Buna nazaran, Hazine’nin özel mülkiyetinde yahut devletin karar ve tasarrufu altında bulunan tarım yerleri hariç olmak üzere mülkiyeti gerçek yahut hukukî bireylere ilişkin olup üst üste iki yıl müddetle işlenmeyen tarım yerleri, arazinin vasfının değiştirilmemesi ve kiralayan tarafından ziraî üretimde kullanılması koşuluyla bu yönetmelik kararları çerçevesinde Bakanlıkça dönemlik olarak kiraya verilecek.
ARAZİ KİRALAMA KURULU OLUŞTURULACAK
Bakanlıkça kiraya verilecek tarım yerlerinin rayiç kira bedelini tespit etmek ve kiralama süreçlerini gerçekleştirmek gayesiyle Arazi Kiralama Komitesi oluşturulacak. Arazi Tespit Kurulu vilayet müdürlüğünde vilayet müdür yardımcısı yahut şube müdürü, ilçe müdürlüğünde ilçe müdürü başkanlığında toplanacak. Kiraya verilecek tarım toprakları, “Toprak, topografya ve iklimsel özellikleri ziraî üretim için uygun olup, halihazırda ziraî üretim yapılan yahut yapılmaya uygun olan yahut imar, ihya, ıslah edilerek ziraî üretim yapılmaya uygun hale dönüştürülebilen araziler” olarak tanımlandı. Komite üyeleri kendilerine, eşlerine yahut birinci derece kan ve kayın hısımlarına ilişkin tarım toprakları ile ilgili yapılan itirazın incelenmesinde vazife alamayacak. Arazi Tespit Komitesi; kadastro parsel bilgileri, uydu imgeleri, coğrafik bilgi sistemleri, başka kamu kurumlarından elde edilecek datalar üzerinden yapılacak çalışmalar ve yerinde gerçekleştirilecek arazi denetimleri ile işlenmeyen tarım topraklarını tespit edecek. Tespit çalışmalarına altlık teşkil edebilecek datalar Bakanlıkça sağlanacak.
EYLÜL- AĞUSTOS ORTASI KİRALAMA YAPILABİLECEK
İşlenmeyen tarım topraklarının tespitinde, içinde bulunulan yılın 1 Eylül tarihi ile bölgelere nazaran değişen hasat devri dikkate alınarak en geç takip eden yılın 31 Ağustos tarihine kadar olan mühlet dikkate alınacak. Tespiti yapılan işlenmeyen tarım yerleri Bakanlık kayıt sistemleri ile karşılaştırılarak denetim edilecek. Arazi Tespit Komitesi tarafından yapılan denetim sürecinin tamamlanmasının akabinde, ekonomik bütünlüğü sağlayan parseller ve ekonomik bütünlük kapsamı dışında kalıp Arazi Tespit Komitesince ekonomik ziraî üretim yapılacağı bedellendirilen parseller tespit edilecek. Dikili ve örtü altı tarım toprakları kiralama süreçleri kapsamına alınmayacak.
İŞLENMEYEN TARIM YERLERİ İNTERNETTEN DUYURULACAK
Kiralama dönemi içerisinde, kiralanan tarım yerlerinin maliklerinden rastgele biri tarafından bir sonraki dönemde üretim yapacağına dair bir müracaat yapılmaması durumunda bu yerler üst üste iki yıl işlenmeyen tarım yerleri listesine eklenecek. İşlenmeyen tarım toprakları listesi il/ilçe müdürlükleri tarafından beş gün mühlet ile mahallinde, elektronik ortamda ve il müdürlüğü internet sitesinde ilan edilecek. Arazi malikleri ve başka ilgililer, listeler ile ilgili itirazlarını ilan mühleti içerisinde Arazi Tespit Kuruluna yapabilecek. Kurul bu itirazları üç gün içinde karara bağlayacak. İtirazların kıymetlendirilmesi sonucu oluşturulan kesin liste mülki amirin yahut yetkili kıldığı kişinin onayı ile katılaşacak. Katılaşan işlenmeyen tarım yerleri listesinde yer alan tarım yerleri için rayiç kira bedelleri tespit edilecek ve belirlenen formata nazaran Kiralanacak Tarım Toprakları Listesi oluşturulacak. Listede kiracıların yetiştirebilecekleri eser yahut eser kümelerine da yer verilecek. Bu topraklar, kira geliri arazi maliklerine ilişkin olmak üzere, arazinin vasfının değiştirilmemesi ve kiralayan tarafından ziraî üretimde kullanılması koşuluyla Arazi Kiralama Komitesi tarafından kiralanacak. Kiralama süreçleri kiralama dönemi dikkate alınarak gerçekleştirilecek. Kiralama süreci, tek bir tarım toprağı parseli bazında yapılabileceği üzere, üretim planlaması kapsamında yetiştirilecek eser, kiracı potansiyeli ve ziraî üretimin ekonomik verimliliği dikkate alınarak birden fazla tarım yeri parselini kapsayacak biçimde de yapılabilecek. Kiralama öncelikli olarak; kiraya verilecek tarım yerinin bulunduğu yerleşim yerinde ikamet edenlere, sivil toplum kuruluşlarına ve meslek odalarına yapılacak.
KİRAYA VERİLECEK ÖNCELİKLİ GRUPLAR
Kiralanacak tarım yerleri; rayiç kira bedelinden az olmamak üzere öncelikle istekli olan sekizinci fıkrada belirtilen öncelikli kümelere, öncelikli kümelerden birden fazla istekli çıkması halinde en yüksek teklifi verene, öncelikli kümelerden istekli çıkmaması halinde ise öbür isteklilerden en yüksek teklifi verene kiralanacak. Mutlaklaşan kiracılara kira bedeli, kira mühleti, ödeme şartları, kira bedelinin yatırılacağı banka hesabı, vergi, fotoğraf, harçları ve başka masraflar üzere kontrat masrafları ve gibisi bilgileri de içeren formata nazaran düzenlenerek tebligat yapılacak.
KİRACILARIN YAPMASI GEREKENLER
Kiracı, kiralama dönemi boyunca kiraladığı tarım yeri üzerinde, ziraî üretim planlaması kapsamında belirlenen ürün/ürün kümelerini üretmekle, genel ziraî üretim tekniklerine riayet etmekle, toprağın yapısını bozacak uygulamalardan kaçınmakla, arazi üzerindeki çok yıllık bitkiler ve varsa sabit tesisleri korumakla yükümlü tutulacak. (DHA)