İZMİR (İGFA) – Karşıyaka ilçesinde ortalama aylık aidat fiyatının 100 metrekarelik daire başına 1.900 lira iken, Bayraklı ve Bornova ilçelerinde bu sayının 1.600 lira olduğunu belirtti. İzmir genelindeki aidat artış oranlarının ve İzmir’de bir yıllık değişimin İstanbul ortalamasına kıyasla daha yüksek bir düzeyde olduğunu da söyleyen Bal, “Bu sayı yaklaşık %65 düzeyinde. Bu durumun temel nedeni, geçmiş periyotlardaki artış oranlarının enflasyon ve maliyet artışlarının altında kalması. Çeşme’de yazlık lüks site özelliğindeki projelerin aidatları da 4.500 TL ile 9.500 TL aralığında değişiklik gösteriyor.” dedi.
Bal, şöyle devam etti:
SİTE İDARELERİ TASARRUF YOLUNA GİTMELİ
“Tekil konut binası olup apartman vazifelisi bulunmayan, ortak alan masrafları az olan eski apartman binalarında ise İzmir genelinde aidat ortalamasının 275 TL bandında olduğunu görüyoruz. Bu devirlerde site idareleri, geçmiş yıllara ilişkin aidat harcamalarını ayrıntılı bir halde inceleyerek, gereksiz harcamaları belirleyip tedbirlerini genişletebilirler. Ayrıyeten, alternatif gelir kaynakları için fizibilite çalışmaları yaparak aidat yükünü azaltabilirler. Aydınlatma sistemleri, su kaynakları ve elektrik sarfiyatları üzere bahislerde, ortak alanların kiraya verilmesi yahut reklam alanlarının kıymetlendirilmesi üzere tasarruf sağlayabilecek tedbirleri gözden geçirmek de kıymetlidir. Bizim önerdiğimiz aslında yasal bir düzenleme var, binalarda kullanılmayan çatı üzere ortak alanların dönüştürülerek kiraya verilmesi ve sitelere gelir olması üzere, bu durum aidat yüklerini de azaltacaktır. Ayrıyeten kira gelirinden devlet vergi alacağından devlet içinde bir gelir olacaktır. Lakin bu yapabilmek için yasal düzenleme gerekmektedir.
Yönetimleri, apartman ve site sakinleri ile daima diyaloğu müdafaaya itina göstermeli ve makul aralıklarla toplantılar düzenleyerek kararları net ve açık bir formda sakinlere sunmalıdırlar. Gelen görüş ve yorumları kıymetlendirerek irtibat dinamiğini güçlü tutmak, sakinlerin memnuniyetini artırmada değerli bir etkendir. Lakin 24 saat güvenlik, site toplumsal alanlarından fiyatsız yaralanma üzere hizmetlerin tekrar kıymetlendirilmesi gerekli. Artan İşgücü maliyeti, elektrik ve öteki maliyetler aidatlara ister istemez yansıyor burada idareleri suçlamak en kolay yol. Aidatları düşürmek istiyorsa bina idareleri biraz standartları, yeni olağana ayak uyduracak formda aşağı çekmeleri gerekecek üzere duruyor.
AİDAT SAYILARI DÜŞMEYECEK
Ekonominin toparlanmasıyla birlikte, mevcut aidat sayılarının düşmeyeceğini öngörüyoruz. Fakat, iktisadın büsbütün olağana dönmesi durumunda artış oranlarının daha makul düzeylere gelmesini bekliyoruz. Bilhassa 2022 yılındaki süratli mali dalgalanmalar, apartman ve site idarelerini maddi olarak zorlayıcı bir sürece soktu. Bu sürecin, idareler için bir ders niteliği taşıyacağını ve gelecekte daha sağlam adımlar atılacağını öngörüyoruz. Bu doğrultuda, 2023-2024 yılı aidat artışlarını, apartman/site sakinleriyle paylaşırken 6 aylık bir dilim için belirlendiği belirtilmeli. Öte yandan son vakitlerde, yüksek site aidatlarına ait kanun değişikliği ve site idarelerini bağımsız denetçilerin denetim edeceği gündeme geliyor. Bu türlü bir düzenleme sonrasında, idarelerin radikal değişimlere ve tedbirlere yönelebileceğini gözlemliyoruz.”